*BÀI CA CHIM CHƠRAO*

-THU BỒN-


Đêm tháng bảy trời sao yên tĩnh

Tiếng lá rơi gõ nhẹ trước hiên thềm

Môi trận gió lùa vào song sắt

Có tiếng thở dài người lính gác đêm



Làng mạc xa chòi canh thấp thoáng

Rào vi giăng bóng tối đen ngòm

Tiếng mõ điểm canh khua nhức óc

Dân vệ đi tuần chó sủa om



Mây đen đè nặng trăng không sáng

Loang lổ trời đêm máu tím bầm

Rặng núi nặng nề ôm mây ngủ

Nghe vẳng phương xa tiếng sấm gầm



Ồ! Lạ lùng thay khuya thanh vắng

Bỗng vút cao lên tiếng hát trong ngần

Vượt mái tôn dày sương rơi trắng

Tiếng hát bỗng trầm một tiếng chinh ngân



Tiếng hát mơ màng trong giấc ngủ

Bao con tim xúc động bồi hồi

Giọng hát trầm hùng thương nhớ

Như tiếng gió về trên nương rẫy xa xôi



Tiếng hát trong xà lim sao tha thiết

Nhắn nhủ ai chiến đấu trọn đời

Hỡi bạn khốn cùng kề vai sát cánh

Mất xiềng gông, ta được cả đất trời



Trong tù đêm nay có người con gái

Tay ôm lồng ngực phập phồng

Nước mắt chảy hoài tràn xuống ngực

Đêm dày đôi mắt dõi mênh mông



Dãy núi xa kia ai đốt lửa

Vẫy gọi người bạn trẻ đêm nay

Lòng ta cũng biến thành ngọn lửa

Ta thiêu đốt trụi cả đêm dày



Lấy tóc làm khăn chùi nước mắt

Cô gái đi về cuối nhà lao

Trong đêm tối mò theo song sắt

Chân đeo xiềng bước thấp bước cao



Cô đến bên người chiến sĩ

Nhẹ nhàng ngồi xuống bên anh

Nhà lao lạnh lùng song gió lọt

Ngoài rừng pupút điểm tàn canh



Cô nắm bàn tay anh lạnh ngắt

Kề miệng vào tai hỏi thì thầm

"Anh là ai và kia người chiến sĩ

Vì sao chúng nó lại cùm chân ?"



Tiếng hát bỗng nhiên im bặt

Trời sao đương sáng bỗng nhòa

Từng bước nặng nề tường giam lảo đảo

Con nai lạc bầy kêu phía rừng xa



Hùng và Rin hai người con Kinh - Thượng

Hai con chim bị khóa một lồng

Cả cuộc đời hai người gắn bó

Hai con suối giao hòa chảy đến một dòng sông



Y Rin ơi! Ngực mày có lửa

Đốt trúng nhà mình đấy Y Rin

Mày nghe không bước chân cô gái

Có tiếng kêu loảng xoảng sợi đây xiềng



Rin giật mình ngồi nhổm dậy

Hùng ơi! Sao mày chẳng nói giùm

Rin áp tai vào song sắt lạnh

Nghe đằng kia có tiếng xiềng rung



Y Rin khóc! Lần đầu tiên Rin khóc

Nước mắt rơi từng giọt nước mắt rơi

Hùng lê xích đến gần người bạn

Ghé vào tai thủ thỉ từng lời



"Rin ơi! Ngày mai trời sáng

Có con chim kêu trước hiên nhà

Mày dặn chim nói với người con gái

Tất cả tâm tình của chúng ta"



Có bao giờ Sao giận lâu trong bụng

Một người con dân tộc của mình

Sao phải nói những điều Sao muốn nói

Với hai người bạn sắp hy sinh



Đêm ngập xuống nặng nề chậm chạp

Tiếng hát cuối phòng vẳng vọng lên

Giọng hát trầm buồn tha thiết

Một dòng sông nước chảy êm êm



Sao lê xiềng đi tim hồi hộp

Đứng bên phòng lặng lẽ giây lâu

Tiếng hát vẫn lặng lờ ẩn khúc

Dòng sông này nhiều chỗ thẳm sâu



Sao quỳ xuống tìm bàn tay lạnh

Nhưng bàn tay Rin nóng lạ thường

Tia nắng trong tay người bạn khổ

Quét dần lạnh lẽo đêm sương



Y Rin nắm tay người con gái

Truyền thêm sức mạnh niềm tin

Pơxe ngoài trời kêu giục giã

Hãy kêu lên trăng sáng rồi chim !



Rin vẫn hát say sưa Rin hát

Con chim pơxe lao thẳng giữa trời

Con quạ kêu lên lẩn trốn

Rừng cây thay lá, lá vàng rơi !



Bài hát ngợi ca dòng suối đẹp

Chảy qua làng suối nước trong

Những hòn đá trắng con cá lội

Bơi lượn tung tăng quẫy giữa dòng



Trai gái rộn ràng đi tỉa lúa

Cây atơron cao ngất đầu làng

Hoa đỏ rải xuống đầu cô gái đẹp

Mày nghịch gì thế hở xemtơrăng ?



Em mải nhìn cây kơtơđáp

Quên đuổi con chim rứt trộm lúa vàng

Em coi gì con xemđum lấy mật

Mà chân xéo giẫm cánh lơpang



Em thấy rồi đỡ cành pang dậy

Ngắt hoa cài đầu cha mẹ ta thương

Mùa suất lúa uống chung cần rượu

Anh và em đi rẫy một đường



Rẫy của mình ăn ba trái núi

Dàn khinh khung bằng bốn nhà rông

Con heo rừng đứng nghe ngơ ngẩn

Con nai chai rào bỏ chạy lên dông



Ngồi bên đây Sao nghe Rin hát

Như tiếng kơni vọng giữa đêm khuya

Đêm qua vì tủi hờn Sao khóc

Giờ quá vui nước mắt cũng đầm đìa



Sao nhớ ngày nào năm trước

Trên đồi le gió xạc xào

Có người con trai bẻ măng quên giỏ

Đi tìm còn hát nghêu ngao



Tiếng hát ấy vẫn còn văng vẳng

Ới con doòng đậu đẹp cành cây

Anh muốn làm chiếc lá xanh chờ cơn gió đến

Lướt nhẹ nhàng trên tóc em bay



Và Sao thành con chim ngoan ngoãn

Để người con trai ấy đeo vòng

Chiếc cong bạc xinh xinh cổ tay tròn trĩnh

Biết bao anh trai làng đắm say



Trong lòng Sao có con chim nhảy nhót

Lòng chàng trai nở một rừng hoa

Chờ mùa lúa chín vàng trên rẫy

Sao sẽ về nói với mẹ cha



Chiếc apan sao thêu dầy cánh bướm

Mỗi bước đi bầy bướm quẩn theo chân

Áo ló thêu hoa hồng trên núi đẹp

Ngực rung rinh hoa sáng mặt người



Cườm lóng lánh ngàn sao đậu về trên cổ

Mỗi bước đi sao chạm vào nhau

Sợi chỉ hồng xâu vòng sao sáng

Ngực Sao là một khung trời



Bộ ngực căng hồng rẽ sóng sông Ba

Nước ùa lên đôi vai trần loáng

Để dòng sông được lây cả màu hồng

Và mái tóc đen dài làm tỉnh cả dòng sông



Sông Ba đây trời gieo trăng trong sóng nước

Để ta gặt mùa vàng tía long lanh

Mà con cá suốt đêm không ngủ

Quẫy da trời ngời lớp lớp sóng xanh.



Ngôi sao trời đi ăn ánh sáng sương đêm

Mà cỏ cây treo lên để ngóng

Những bụi sương kết tinh nhanh chóng

Thành hạt ngọc trong đánh cắp lại ánh sao trời



Cô gái ấy như bóng núi Palơnkhơn kín đáo

In sâu vào nước thẳm sông Ba

Hình dáng đẹp xinh hiện lên giữa nền trời nước

Nhưng tâm tình trời nước có biết đâu?



Mỗi ngày mặt trời lên mặt trời xuống

Núi thêm một màu xanh một vầng ráng đỏ

Con suối dài hát hoà vào trận gió

Con ngựa tung bờm mang lửa khắp buôn sang



Lum-tên chánh tổng làng bên kia suối

Một con gấu già thèm khát mồi non

Tay nó đầy lông như loài vượn núi

Khi nó cười miệng ngậm đầy răng



Đầy người nó cong đồng cong bạc

Đi vào làng chó sủa trẻ kêu

Nó theo dấu Sao như rắn theo tàn đuốc

Nó thương Sao như cọp thương mèo



Một đêm trên đồi le trăng nở

Tiếng kơni rạo rực lòng Sao

Anh trai làng gởi lòng qua tiếng hát

Mây đêm êm nhẹ lướt trời cao



Mặt trăng bỗng rung lên đổ máu

Mũi tên nào cắt đứt tiếng đàn say

Mũi tên thằng Lum có ngạnh dầm thuốc độc

Cắm vào chàng trai giữa cánh tay



Anh trai làng đứng lên lảo đảo

Cắm mũi tên lút sâu vào cánh tay

Mũi tên lòi ra sau rớt máu

Anh nắm đầu mũi tên hiểm độc bẻ ngay



Sao không gặp người con trai ấy nữa

Anh bỏ làng đi một sáng tinh mơ

Chim cốc kêu vang đồi núi

Sao nhìn đồi le gió ngẩn ngơ



Dân làng thương Sao khóc sâu con mắt

Làm kế gì cứu Sao khỏi tay Lum

Thương thằng con trai tốt bụng

Nó di đâu, rừng núi trập trùng?!



Đêm trăng mờ Sao đi, giữa rừng mọc lên nấm mộ

Mà dân làng đắp sẵn hôm kia

Để lừa thằng Lum vào bẫy

Còn Sao theo ông mặt trời mọc giữa đêm khuya



Lum giẫy lên như con cọp bị chông vào dái

Nó chạy vướng dây thò, thò không kịp ăn máu nó

Lum hắn chạy đi dâu đó

Đau đớn kinh hoàng nó chạy đì tìm mộ Hơ Sao



Lòng nó như con đường ẩm ướt

Đầy vắt sên và rắn rết đen ngòm

Hắn khóc hay là con bò rống

Ôm nắm đất rừng hắn cào cấu kêu la



Sáng hôm sau, cành cây bên mồ treo cổ nó

Không chịu sức nặng nề, cây thả xác rơi

Những loài vắt bạn bè đến thăm lúc nhúc

Trên đầu cây Kơtơđáp rực rỡ mặt trời



Cô gái ra đi cái lét nhỏ rung đôi vai nhỏ

Trời đầy sương cô gái ra đi

Thoát màn mây đen sao vụt sáng

Tửng mưng nay con chim réo trên đường



Ngày đi theo con nước

Tối lại bạn cùng sao

Hướng những rừng chông mũi quay về phía địch

Bàn chân Sao đi biết mấy núi cao



Sao qua bao nhiêu mỏm núi

Chưa tìm ra người trai hẹn năm xưa

Chiếc cong bạc còn đây người trai đâu thấy

Chim rừng bay lá rụng đâu thấy người trai?



Có phải đây chàng trai năm trước

Cũng tiếng hát này rung động lòng Sao

Bỗng hiện lên giữa nền đá lạnh

Một mái nhà rông tiếng cười nói xôn xao



Sao thấy bóng hình đôi trai gái

Đầu cắm lông công rực rỡ vành khăn

Bạn ché rượu đầy lũ làng cười nói

Mấy người già say rượu ngủ lăn



Sao say rồi lũ làng còn ép

Một cần nữa thôi ngày đẹp của mày

Ngoài sân đã đâm trâu nướng nếp

Ai té nước vào tràn ché cái nhà quay…



Sao ngã xuống rồi trên sàn bếp

Qủa tim nào đương đập nơi đây?

Sao ôm lồng ngực người chiến sĩ

Như một quả đồi - Sao ghì chặt trong tay



Không phải mộng rồi tình gắn bó

Đôi ngọn lửa rừng quấn quít vào nhau

Giữa tàn phá âm u bừng cháy

Tình yêu vẫn nở giữa thương đau



Rin nhổm lên ôm chầm thiếu nữ

Tưởng gông xiềng nát vụn dưới chân anh

Mảnh tôn bay đi để một trời sao lộng lẫy

Tường giam bốn phía đổ tan tành.



Cô gái cùng anh ca hát

Cườm rung lên lấp lánh trăng sao

Bao thác mấy đèo đi mãi

Hai người cùng đến mỏm đá cao



Vạt mây trắng bay lơ lửng

Rin dang tay vén dải lụa mềm

Bỗng trượt chân hai người cùng ngã

Chôn chặt mối tình bằng tất cả một trời đêm.



Cả cuộc đởi Rin chừng như vọng lại

Một đồi le gió xạc xào

Em-người thiếu nữ Bana xinh đẹp

Còn giữ không cong bạc anh trao?



- Rin bỏ làng ra đi năm trước

Con suối chết rồi nước cạn khô

Anh nghe tin người con gái ấy

Để lại rừng xanh một nấm mồ



Bao giờ nước lại về liếc dao trên những hòn đá cũ

Ngược sông Ba con cá tìm về

Vũng nước rêu xanh những hòn sỏi trắng

Ngấn nước long lanh bụi nắng rải vàng.



Vệt sẹo trên tay còn nhức nhối

Tên nhổ lâu rồi nhưng ở con tim

Có mũi tên đương chảy máu

Lưng trời gãy một cánh chim



Rin đẩy Sao ra, bàn tay yếu ớt

Giữa đêm hè tiếng hát bay xa

Tiếng hát vọt ra từ lồng ngực

Trời đêm từng vệt trắng sao sa



Hãy về đi thôi người con gái

Gông xiềng cắn nát chân ta

Ngày mai trước những lằn roi lửa

Anh còn hát mãi chẳng rên la



Hãy về đi người em thiếu nữ

Đi con đường chiến đấu dài lâu

Thế phải đứng, anh đứng cho quân thù run sợ

Anh không bao giờ còn gặp lại em đâu



Sao lấy nắm xôi ấp trên lồng ngực

Đưa cho Rin và nói thều thào

"Ăn đi anh nắm xôi tình nữ

Của những người hấp hối trong lao"



Và Sao trườn qua bên cạnh

Đưa cho Hùng một nắm xôi

Sao vẫn tưởng Hùng mê mệt ngủ

Ngờ đâu anh biết hết cả rồi



Sao có biết Hùng đêm nay không ngủ

Chứng kiến mối tình trong thương đau

Nỗi tâm sự của người con nước mặn

Cũng trào lên như sóng biển dạt dào?



Hùng có mái nhà tranh nho nhỏ

Và một người yêu vò võ đợi chờ

Hàng dương quanh năm cãi lời ngọn gió

Mái tranh nghèo gió đánh xác xơ



Cô gái biển quanh năm chài lưới

Trên bàn tay có nắng mặt trời

Cô gái có tâm hồn sóng biển

Hứa yêu anh, yêu mãi trọn đời



Những gánh cá ngời ánh bạc

Bàn chân thoăn thoắt chạy đi nhanh

Bờ biển lặng em cao tiếng hát

Nước thủy triều lên rào rạc ghe mành



Ngày ra đi anh hẹn em trở lại

Muối biển trọn đời vẫn mặn anh ơi!

Hãy nhớ em, nhớ con thuyền gội sóng

Một cánh buồm con mỏng mảnh giữa chân trời



Anh nhớ nhé xóm nghèo chài lưới

Con cá tươi nấu trã canh bầu

Đất quê ta quân thù còn chiếm

Bưng bát cơm và có biết ngon đâu



Quê hương ơi ! Những biển chiều lặn

Con cá chuồn lao phóng như tên

Ánh đèn xanh đêm hè soi mực

Con sứa rập rình chờ nước biển lên



Nắng vẫn chói trời quê hương cũ

Con cá ngừ xanh biếc làn da

Bữa ăn sum vầy bên bếp lửa

Mẹ so đũa thừa lại nhắc tên ta



Anh bỗng nhớ tiếng ru bài hát cũ

"Cái con chim xanh ăn trái xoài xanh"

Mẹ dã ru những trưa nồng anh ngủ

"Con chim xanh ăn trái xoài xanh"



Bài hát cũ bây giờ ai hát nữa

Con chim xanh ăn trái xoài vàng

Nhớ da diết vị mùi chua ngọt

Ta là con chim xanh luyến trái xoài vàng



Trở về buồng giam Sao hát

Ngực Kontum đóng cửa lại rồi

Ngoài sân âm thầm anh lính gác

Lòng bay về nương rẫy xa xôi



Cây cà đắng bây giờ lắm trái

Dưa chín vàng lăn lóc trên nương

Con heo rừng nghênh ngang phá rẫy

Quý gì nơi đây với mấy đồng lương



Anh lính Kinh bao đêm trằn trọc

Trở mình ngao ngán trên giường

Ngoài kia có ngọn gió nào đang gọi

Con hãy trở về với cố hương



Có con đường mòn quen thuộc

Có hàng hoa dâm bụt trước nhà

Bữa ăn có rau rền cải luộc

Miếng gì ngon phần đứa đi xa



Tiếng hát trên buồng giam vọng xuống

Giữa đêm hè tiếng hát bay xa

Cây rừng nghiêng ngửa ầm cơn lốc

Tiếng hát người con gái Bana



Tiếng hát len vào ngục tối

Bao tù nhân ngồi dậy thẫn thờ

Họ thấy lại buôn làng bên kia núi

Người vợ mang gùi lưng địu con thơ



Con của cha ơi! Hãy theo dòng suối

Con dựng nhà bên những rừng tim

Đời cha có hoá ra than củi

Đời con rực cháy lửa trong tim



Ôi! Tiếng hát khiến lòng ta thương nhớ

Những con đường đì leo dốc rắn bò

Những con đường qua nương lúa chín

Chạy về làng xưa ẩn hiện quanh co



Đêm, ánh lửa hồng làm vui nóc nhỏ

Con dòng đòi ăn liến thoắng tối ngày

Con chó vàng cụp đuôi sủa cọp

Lũ trai làng phóng giáo như bay



Quê ta con trâu con bò gặm cỏ

Nai nhảy từng bầy trên đám cỏ non

Mà giờ đây tơi bời lửa cháy

Lúa trên nương vàng vọt héo hon



Khản cổ rồi đêm khuya Sao hát

"Con côn pơrơtốt đênmay

Anh em binh lính nằm không ngủ

Vọng vào tai "pơrơtốt đênmay..."



Từ lá truyền đơn chuyền tay binh lính

Đến bài ca hát giữa đêm sương

Sao đã gọi tâm hồn người lính

Quay súng trở về với quê hương



Sáng mai đường phố ầm náo động

Một nghìn quân phản chiến trốn rồi

Xe tăng báo động nghe rền rĩ

Núi rừng im lặng biết tìm đâu?



Quan lính gầm gừ nhau dữ tợn

Chúng biết đâu sự việc lạ kỳ

Một nghìn binh sĩ ai chắp cánh

Đã bay rồi theo tiếng hát giữa đêm khuya



Đã đi theo lá truyền đơn Mặt trận

Người Việt Nam không bắn lẫn nhau

Về với nhân dân chung vai chiến đấu

Diệt quân thù xoá sạch mọi thương đau



Sáng nay chúng đưa Rin vào vòng tra khảo

Anh bị treo lên đánh phủ đầu

Những giày đinh thi nhau đá đạp

Nhưng Rin không hề nói nửa câu



Tên quan nói giọng đầy hăm dọa:

- "Khai ngay không tao cắt lưỡi mày

Thằng Hùng đã khai rồi tất cả

Bí mật gì tao nắm hết trong tay"



Đôi mắt Rin nhìn xa thăm thẳm

Bức tường dày rạn nứt đôi

Đôi mắt trận lửa rừng dữ dội

Rực dưới vầng trán nhô cao một quả đồi



Rin nhớ những cuộc đâm nhau rùng rợn

Người dân tộc mình sao giết lẫn nhau?

Quân thù cầm lưỡi dao hiềm khích

Dìm chúng ta trong biển máu đào!



Những cài đầu không mình lăn lóc

Bao vết thương còn sẹo đến bây giờ

Những con mắt nhìn nhau nẩy lửa

Những hận thù đến tóc bạc phơ



Cha ông xưa rình trong bóng tối

Con mắt quen đêm như hổ nhìn mồi

Để bất thần xông ra chém giết

Những lưỡi dao rừng vấy máu tươi



Máu Bana, Gia rai đỏ đường 19

Đầu người Hơ rê rơi đất Kơdong

Người Kinh vàng thân vì ngải độc

Những làng rời đi không uống nước chung dòng



Mũi tên tăng năng có ngạnh

Máu tim người bôi phép đỏ cung

Lũ con trai lao vào chém giết

Để làng buôn nghèo đói khốn cùng



Khiên mộc còn gác trên giàn bếp

Muội đen như vệt máu đen ngòm

Nợ đầu người chồng lên cao mãi

Cây tăng năng ngoài núi cũng héo hon



Câu chuyện ăn thịt người uống rượu

Ly kỳ thêm người Thượng có đuôi

Bọn cướp nước khoét sâu hố hầm ngăn cách

Dân tộc ta bao thuở dập vùi



Lũ chúng nó một loài rắn độc

Làm dân ta khổ sở bao đời

Có Bác Hồ chỉ đường ta rõ

Người anh em đoàn kết lại rồi



Muốn tự do phải làm cách mạng

Nắm tay người dân tộc anh em

Vinh dự được làm người chìến sĩ

Là trọn đời chiến đấu không tên



- "Khai gì tao là người chiến sĩ

Còn tao sẽ không có chúng mày

Giết đi, tao sợ gì cài chết

Xẻo đi, lồng ngực của tao đây “



Rin hát, giữa phòng tra Rin hát

Đứng hiên ngang đối mặt kẻ thù

Bài hát ngợi ca lòng dũng cảm

Ca ngợi lá cờ bay đẹp giữa mùa thu



- “Bay nhớ không bao đồng chí tao đã chết

Bay đóng cọc dìm dưới đáy sông Ba

Dân tộc tao căm thù đầy bụng

Máu đỏ dòng sông nước chửa nhòa"



Y Rin hát say sưa, Rin hát

Bọn uống máu người xanh mặt lặng im

Tên quan hét lính dùng búa sắt

Đập gãy mấy chiếc răng còn lại của Rin



Rin đứng lên mấy lần ngã xuống

Tên quan đắc chí trễ môi cười

Bỗng Rin chồm lên chiếc ghế

Nhổ vào ảnh Diệm bãi máu tươi



Lính quan, cảnh sát kêu ầm ĩ

Định dùng dao cắt cổ Rin ngay

Tên quan cười gằn thâm độc:

“Lôi nó về giam tao có cách này”



Chúng dẫn Hùng đến ngồi trên ghế

Giữa phòng tra anh thấy vững lạ thường

Có phải đây là nơi thử thách

Tất cả lòng chung thủy với quê hương



Tên quan đưa cho Hùng gói thuốc

Anh cầm xem rồi ném trên bàn:

- "Cám ơn ông tôi không quen hút

Thử thuốc từ nước Mỹ đem sang “



Ngậm bồ hòn tên quan cười gắng gượng:

"Anh hãy dùng tạm gói Trường Xuân

Xa nhà lâu ngày chắc anh còn nhớ

Cảnh thôn quê đổi mới tưng bừng “.



Hùng nói, đôi mắt chìm phẫn uất:

"Ờ! Thôn quê đổi mới tưng bừng

"Nhờ" các ông và những tên chủ Mỹ

Mà đồng xanh cỏ mọc thành rừng“



Tên quan cắt lời Hùng nói:

"Thôi đừng bàn chính trị dông dài

Ta vào đề thôi ông bạn

Đây là câu chuyện của ngày mai



Anh còn trẻ quá đời còn đẹp

Dại gì chết uổng tấm thân

Tên Rin khai rồi đừng giấu nữa

Về với quốc gia phục quốc vị nhân



Xưa có những trang hào kiệt

Biết tìm đường đới tội lập công

Huống gì anh vai năm tấc rộng

Cũng là dòng dõi giống tiên rồng



Về đi thôi chàng trai dũng sĩ

Bao nhiêu sương gió phong trần

Về với quốc gia cho thỏa chí

Khỏi phí đời trai lại đẹp ái ân”.



Thấy Hùng im, tên quan mừng rót rượu

- "Nghe đây chàng dũng sĩ ta ơi!

Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu

Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi



Uống đi cho bõ ngày gian khổ

Con chim khôn biết tránh cành cong

Dại gì chết vàng người trong núi

Hãy về đây với Tổng "ân nhân"



Tên quan chỉ ảnh Ngô trên bệ

Thôi chết rồi vệt máu tím bầm

Loang lổ mặt "ngài" như dao gỉ

Tên quan híu lưỡi lặng câm



Hùng cười mắt bừng sáng rực

Đúng rồi dòng máu của Rin

Rin đã thắng quân thù bạo ngược

Đây là dòng máu đỏ trung kiên



Y Rin ơi! Có gặp Rin lần cuối

Để hôn Rin người bạn ngoan cường

Hùng sẽ chết như người chiến sĩ

Như cành thông reo hát giữa quê hương



Cắm chặt vào đời ôm ghì đất nước

Trên đất cằn sỏi đá nhú mầm xanh

Hàng thông ơi! Đất ta nằm thời trẻ dại

Con chim huýt cô hay huýt trên cành



Chim ơi! Có về bên rặng liễu

Nhớ ghé sà cánh xuống mái tranh nghèo

Nói với mẹ ta rằng đứa con đi chiến đấu

Mười năm mang ánh sáng theo



Ánh sáng đầu nhô từ mặt biển

Cánh buồm căng sưởi lửa mát trời

Con của mẹ hun đúc từ nơi ấy

Lồng ngực con mang tiếng đập biển khơi



Tên sĩ quan đưa cho Hùng tờ giấy:

"Đây ông hãy viết những lời khai

Rồi về với gia đình làng mạc

Chính phủ quốc gia trọng dụng nhân tài"



Hùng liếc mắt nhìn tờ giấy trắng

Anh quăng cây bút máy lên bàn:

"Tôi có thứ bút này rất tốt “

Anh cắn đầu ngón tay máu chảy tràn



Tờ giấy trắng hiện lên hai chữ đỏ

"Không khai"! - hai chữ bình thường

Ở đây bao người con dũng cảm

Như miền Nam đất nước can trường



Mặt tên quan chuyển sang màu tím

Nháy hai tên túc trực côn đồ

Lôi Hùng sang phòng bên cạnh

Đó là phòng "thế giới tự do!"



Một chiếc kìm nung trong lửa đỏ

Mấy lưỡi dao trắng lạnh trên bàn

Một bao thuốc vài chai rượu mạnh

Bó nứa dài chuốt mỏng thành nan



Cảnh âm ty hiện ra trước mắt

Những tên quỷ sứ đang cười

Đây công việc hằng ngày của chúng

Hàm răng vàng vấy lắm máu tươi



- "Trong các món hàng xin ông tự chọn

Dùng món nào tùy ở lòng ông

Kẻo trách móc thằng này tệ bạc

Không thương thân cá chậu chim lồng “



Hùng lấy thuốc tiến lại lò lửa đỏ

Vùa than hồng vào giữa bàn tay

Điềm nhiên anh châm lửa hút

Mấy tên côn đồ phách lạc hồn bay



Với bàn tay độp phồng cháy khét

Anh ung dung vớ lấy chiếc kìm

Véo vào đùi rứt ra miếng thịt

Bọn ác ôn trông thấy rợn mình



- "Tất cả thứ này tôi thử hết

Trong đấu tranh sống chết lẽ thường

Tôi cầm súng cứu nhà cứu nước

Giải phóng miền Nam tôi chỉ có một đường “



Tên quan sôi máu dằn từng tiếng:

"Bây giờ mi muốn chết cách nào

Một dao đâm, hai là xe kéo

Ba là treo cổ rút cành cao “



Một giây suy nghĩ anh cười đáp:

- "Tao sẽ chết bằng xe kéo trên đường

Máu thịt tao quyện vào bụi đất

Xương óc tao rải khắp quê hương”



Kinh hãi ngạc nhiên cả bầy run sợ

Một con người kỳ quặc lạ lùng

Chết vẫn chọn cái chết đầy ý nghĩa

Uy vũ nào đâu có chuyển rung



Sáng nay nhà lao mở cửa

Hai hàng lính rụt người sau ngọn lưỡi lê

Tên quận trưởng bước vào song sắt

Đến cạnh Hùng, Rin làm bộ vỗ về:



- “Giờ phút cuối cùng mong các anh thức tỉnh

Vì thương anh tôi nói nghẹn lời

Mong anh trở về quê quán

Tôi rất đau lòng thấy máu anh rơi"



- "Hãy im đi cái mồm bán nước

Máu người anh em tao đã đổ ra

Mày đã nốc với bao nhiêu rượu mạnh

Ăn gan người để lãnh đô la"



Hùng chĩa mắt vào tên quận trưởng:

- "Mày tỉnh chưa hay vẫn còn say

Ngày mai thôi nhân dân nhất định

Xử tội bay trên mảnh đất này “



Máy rú xe từ từ lăn bánh

Hai chiến sĩ điềm nhiên đến pháp trường

Hùng, Rin nhìn trời mây cây cỏ

Lần cuối cùng vĩnh biệt quê hương



Người con gái xứ dừa thơ mộng

Và cô Sao giờ ở nơi đâu?

Trời Tây xạc xào gió gọi

Và biển Đông có tiếng sóng gào



Quê hương ơi ! Ta chào quê hương nhé

Hồi nào tuổi trẻ ra đi

Rừng chiến khu vang ầm tiếng súng

Nhớ hàng sầu đông vẳng tiếng cu gù



Đây chiếc xe chở ta vào cõi chết

Nhưng quê hương đã đứng lên rồi

Người thân yêu ơi! Ta nhớ sao cho hết

Những cánh tay giơ cao giằng lại cuộc đời



Ta là con chim ngậm vành kết cỏ

Quê hương nuôi ta lớn nên người

Đã dấn rồi con đường chính nghĩa

Mạnh bước đi, chết vẫn tươi cười



Ôi! Đời mắt sáng ngời, sâu thẳm

Anh nhìn gì về phía biển xanh

Nơi ấy có chân trời sóng vỗ

Chiếc thuyền con ghé lại trước nhà anh



Ngôi tháp Chàm rêu phong cổ kính

Bầy dơi nghe động bay vù

Con sư tử đá nằm lim dim ngủ

Rừng dừa xa thấp thoáng sương mù



Mẹ thường khen hàm răng con đẹp

Hé môi cười ánh sáng cười theo

Con đã cà rồi hàm răng ngà ngọc

Khố trần một chiếc bương đèo



Tóc bới tai căng tay vòng lấp lánh

Con đi theo hướng mặt trời

Mỗi buổi sáng chim rừng ca hát

Con nhớ chừng thuyền mẹ lướt ra khơi



Ăn trái gắm nhớ trái dừa tha thiết

Tắm vũng suối trong nhớ biển biếc bao la

Những đêm mưa rừng sấm động

Nhớ làm sao tiếng sóng vỗ quanh nhà



Mẹ vẫn chờ anh ngày trở lại

Ơi người mẹ trọn đời kim chỉ vá may

Vá tấm áo như vá đời mẹ khổ

Từ buổi con đi bấm đốt từng ngày



May tấm áo chờ anh về mặc

Ấp ủ ngày đêm mảnh áo quê nhà

Đem cả nhớ thương tấm lòng mẹ dệt

Gởi đứa con yêu phía trời xa



Tấm áo mẹ con không bao giờ mặc nữa

Để dành cho em con mặc buổi ra khơi

Tấm áo quê nhà che bao nắng gió

Vững mái chèo bão táp chớ buông rơi



Nhớ lắm thương nhiều anh làm cách mạng

Em của anh ơi! Đừng nản tấm lòng

Hãy vui vẻ như con chim én

Lượn giữa mây tầng nắng dịu trời trong



Và cô gái biển đẹp xinh người vợ trẻ

Ngày chiến thắng về không có bóng anh

Em hãy nhìn lên sắc cờ kiêu hãnh

Có anh về ôm ấp rặng dừa xanh



Rin nhìn đỉnh La bà cao ngất

Lòng anh chứa chất căm hờn

Từ biệt con đường gập ghềnh đá nhảy

Những chiều mây sưởi nắng Trường Sơn



Chim chơ rao ơi ơi ! Chào chim nhé

Con chim không bao giờ chịu lẻ đàn

Chim hãy đến rẫy rừng ca hát

Đem nguồn vui đến nóc buôn sang



Gió ơi! Ta muốn hòa vào trận gió

Vuốt ve những sợi khói lam chiều

Ta sẽ thổi lên những đồi nắng lửa

Hớn hở mặt người cây lúa thân yêu



Mẹ ơi ! Con vẫn ở giữa lòng đất nước

Trời nắng thiêu nghe rìu mẹ chém cây

Chiếc rìu cùn như đời mẹ cực

Đã cho con bao bát cơm đầy



Mẹ giữ muối như từng giọt máu

Đừng tan muối ơi? Chất mặn Sa Huỳnh

Muối trắng giằng từ bàn tay giặc

Thấm máu bao đồng đội đã hy sinh



Sao ơi! Em là con bướm trắng

Mắc giữa cành gai sắc dập vùi

Bao giờ em thoát đời tù ngục

Về với lũ làng múa hát ca vui!?



Có phải em là cô con gái

Năm xưa hò hẹn cùng anh

Đã bao lần ông mặt trời giấu lửa

Anh tìm em ! Vời vợi lá rừng xanh



Hùng nhé ! Rin chưa gặp cô gái đẹp

Một đêm nào Hùng kể say sưa

Ngày thống nhất Rin về dưới nớ

Hùng sẽ cho Rin uống nước dừa



Thôi Những con người dân tộc

Sẽ thay Rin uống nước dừa

Nước ngọt như mối tình Kinh -Thượng

Gạt hết hiềm thù cay đắng năm xưa



Xe cuộn bụi mờ sương đục

Sao dang tay muốn bứt dây xiềng

Cô muốn bẻ rào ly song sắt

Bốn phía tường giam cây lá ngả nghiêng



Sao hát như xé toang lồng ngực

Bài ca đất nước anh hùng

Tiếng hát đau thương cháy khát

Của con tim nức nở đương rung



Tiếng hát vút lên trời trong sáng

Mối tình yêu ngạo mạn giữa pháp trường

Rạo rực cuộc đời cô gái trẻ

Như bông lúa sáng nay vừa trổ trên nương



Trên nương sáng nay lúa vừa ngậm sữa

Chúng đem Hùng, Rin trói chặt vào cây

Ôi hai con chim ưng trong bão tố

Đầu sắp rơi đôi cánh vẫn tung bay



Tên sĩ quan cắt tai Hùng ròng máu chảy

Xâu hai tai vào một sợi mây

Nó gầm lên như con cọp đói:

"- Đêm nay tao nhắm rượu gan mày!"



Nó cầm con dao còn đẫm máu

Khoét luôn một mắt của Rin

Rin chồm lên nhổ vào mặt nó:

"- Mày là con vật không tim!"



Rin nhìn mồi lửa đương bừng cháy

Lòng bỗng sôi lên mối hận thù

Nghĩ đến một thời oanh liệt

Cha ông ta đâu dễ dập vùi



Những đỉnh núi xưa bừng ngọn lửa

Khói lên ngùn ngụt cháy trời mây

Lửa ta bay đốt loài dơi sắt

Đã rắc đau thương trên mảnh đất này



Sức mạnh Đam San tay thần Xinh Nhã

Dồn vào lồng ngực Nơ Trang Lơn

Rốch, Xếch lên cung, Giàng khiếp sợ

Đá lăn sấm động chuyển Trường Sơn



Một rừng tre nứa nướng trăm gùi nếp

Rừng lá dong trải thịt đầy

Ngổn ngang ché rượu tràn ra đất

Rừng cây chếnh choáng núi cũng say



Ở xam Bơram ! Tiếng rừng náo nức

Gươm chen giáo lách sáng trời

Cong bạc cườm xanh rung lấp loáng

Voi to trâu béo rượu nồng hơi



Trống rền chiêng ré rung cây núi

Tiếng chinh lặn xuống suối còn ngân

Người giậm, giun trồi lên mặt đất

Máu thề đỏ ánh dốc ngực trần



Lũ làng lội sang sông rơi ống điếu

Ống điếu trôi thành bè khói biếc dòng sông

Bầy nai trong rừng giật mình nhảy thót

Bàn chân người đi sóng núi rung rinh



Người vác giáo đi như vác những ngọn đèn

Những ngọn đèn gió mưa không bao giờ tắt

Có máu quân thù làm sáng thêm

Mà ánh mặt trời con mắt đã bỏ quên



Thay dây ná vạn mũi tên bắn thử

Làm trận gió vù qua sông

Tên cắm xuống dày mặt đất

Như rẫy bắp trổ cờ im lặng giữa hoàng hôn



Mảnh da thú che làm áo giáp

Nơi đây tổ tiên ta đổ máu nhiều

Gỗ nước đùng đùng xông vào giặc

Viên đá mài sác cạnh lưỡi siêu



Đau đớn lắm rồi! rạch dao vào ngực

Đừng ai bảo ta phải cúi luồn

Mũi tên này đã dầm thuốc độc

Ta thề giữ lấy làng buôn



Ta là gió tường giam đâu cản nổi

Ta lao mình một trận thổi say mê

Mây đen sẽ rụng rơi từng mảng

Mây trắng choàng vai nhau lại kéo về



Tên quan mặt phồng lên dớn dác

Hét lính dồn dân đứng xung quanh:

" Hãy xem đây đứa nào theo Việt cộng

Tao sẽ cho vào thử "lửa đấu tranh “!



Ùn ùn ngọn lửa cao như núi

Chúng chờ nghe những tiếng rên la

Nhưng lạ lùng thay hai ngọn lửa

Bỗng trầm hùng vang vọng khúc ca...



Bến thuyền xa gió kéo dài ngọn lửa

Chớp xé trời tung thuyền lên nghiêng ngửa bão dông

Con cá kình lao mình trong đảo sóng

Lướt đá ghềnh bọt trắng nước mênh mông



Dừa réo lên vuốt cong ngàn tia kiếm

Lốc xoáy tròn bụi cát lưới bay tung

Những trụ buồm gãy phăng cánh buồm tơi tả

Vực đen ngòm mạn ván đảo lung



Tiếng chinh chiêng đảo trời ngây ngất

Mỗi tiếng chiêng lóe lửa trời

Ơi ới tiếng người tiếng cồng gào thét

Những hòn đá nhọn nắng lên hơi



Con hổ gầm rung vách núi

Bầy voi đi phun nước trắng dòng sông

Con trâu rừng đội chà lao xuống vực

Đôi chim phượng hoàng về đậu nóc nhà rông



Hỡi những con côn Gia rai, êđê đồi núi rộng

Hỡi con Triêng ở tận đỉnh mây mù

Hỡi người Hơrê có dòng sông lửa

Ôi! Kờtu, Kơdong, Vé, Cor... nhớ lấy mối thù



Hỡi những con Kinh xa nhà lên núi

Hỡi những tấm lòng ngóng vọng Trường Sơn

Hỡi người du kích mài dao bên suối

Hướng về đây nung nấu căm hờn



Sợi dây trói cháy thành tro bụi

Nhưng tim anh hùng còn đập giữa khói đen

Hai ngọn đuốc rùng rùng tiến lại

Cái chết đâu làm ta phải yếu hèn



Lửa rực hai khuôn mặt gầy rạng rỡ

Hai vòng tay lửa siết vào nhau

Người anh em ơi! đây là lời đất nước

Gắn bó đến cùng những lúc thương đau



Quân thù kia ơi ! một bầy man rợ

Bay đừng hòng khuất phục đời ta

Bay định đốt ta thành hòn than quỳ lạy

Trong ánh lửa hồng ta xuất hiện một vòng hoa !



Lính quan khiếp đởm ùn nhau chạy

Chúng bắn vào hai đuốc lửa sáng ngời

Đất Tây Nguyên đón hai con về nghỉ

Bầy chim chơ rao bay liệng giữa trời



Lệ dân làng thấm sâu vào đất

Ủ nóng hai anh giữa núi đồi

Hãy nhận lấy những hoa rừng đẹp nhất

Cả quê hương vùng dậy kia rồi



Chim chơ rao ơi ! bay về buôn vắng

Báo tin buồn đi khắp mọi nơi

Mặt trời đã rụng hai tia nắng

Rừng Tây ánh lửa đỏ sáng trời



Lim sến trong rừng trốc gốc

Làm cơn bão tố rung động ngàn cây

Đá nhào đất chuyển rung gầm thét

Mưa nguồn dâng nước suối tràn đầy



Nước trôi cuốn sạch loài rêu rác

Để suối ta trong đẹp nghìn đời

Thác mãi cùng rừng ca hát

Con cá hồng vờn nước thảnh thơi



Hỡi bầy chim chơrao trong mây trắng

Hỡi con chim pơxe trong nắng phất cờ

Hỡi con xem đum xemtơrăng lấy mật

Rộn ràng cây kơtơđáp sáng tinh mơ



Hoa topơkô nhụy vàng năm cánh trắng

Tinh khiết vô cùng màu trắng lơpang

Hoa pátdu nở hồng bên suối

Đồi khoác roongreng ngát màu vàng



Hãy về đây chim trời hoa suối

Hát ngợi ca đất nước anh hùng

Đất nước đẫm mồ hôi và máu

Cơ cực hằn sâu vừng trán kiên trung



Sau mấy năm, hôm nay tôi trở lại

Đất trời đây vẫn vẹn màu xanh

Tôi gặp lại người con gái ấy

Những sợi tóc mai tỏa xuống, mắt long lanh



Năm xưa Sao hát rung tù ngục

Bây giờ thành chị bí thư

Từ những buổi cơm đùm trong vú

Cách mạng lên ta mới nên người



Tôi và Sao đi trên đỉnh đồi nắng ấm

Mái tóc Sao gió đánh ngang trời

Hai đứa tôi dừng chân bên mồ liệt sĩ

Trên mắt Sao từng giọt lệ rơi



Hùng, Rin chết nhưng bao người khác

Đã xông lên như thác đổ cuốn trời

Dân tộc ta mang trái tim chiến đấu

Có bao giờ chịu nhục, Sao ơi !



Nước suối nghìn đời vẫn chảy

Nấm mồ xanh ngọn lửa lên cao

Thăm mộ anh hùng chim về bay lượn

Trên bầu trời biếc cánh nghiêng chao



Đoàn thiếu nhi chưa có khăn quàng đỏ

Trên đồi cao lặng yên

Các em trồng những hoa rừng đẹp nhất

Tặng núi ngàn đất nước Tây Nguyên



Hoa trắng em trồng tặng tình bạn đẹp

Hoa hồng tặng người con đất nước anh hùng

Những người con đi trong đạn lửa

Gởi xuống đất đai giọt máu nóng cuối cùng



Tôi đến thăm nơi một già làng vừa yên nghỉ

Hoa wangkơrum nở thắm cả đồi

Các anh chị tôi đi trong gian khổ

Giờ còn nằm khuất nơi đâu?!



Nằm khuất nơi đâu ven rừng đá lạnh

Trọn đời làm chiến sĩ vô danh

Cho Tổ quốc lừng danh hiển hách

Những đôi mắt xanh thèm khát mảnh trời xanh



Sông Adưng cuộn trời gầm thét

Sa Thầy còn chảy mãi không thôi

Tổ quốc ơi ? Bao giờ tan hết giặc ?

Để ta nghe hai bờ sông tiếng hát mẹ đưa nôi!



Đoàn văn công đến đây đêm trăng sáng

Những đôi mắt xanh mát ánh trăng sao

Tiếng trống đổ hồi chinh chiêng dồn dập

Lồng ngực căng lên trong lửa đỏ hồng hào



Bài hát chim chơ rao xinh đẹp

Đậu bên bờ suối đá trơn

Đoàn con gái đi bắt ốc

Nhảy tung tăng như bầy bướm chập chờn



Anh chàng trai ơi! Anh là con rái

Lội dưới khe bắt cá suốt ngày

Trời tối rồi mà anh không biết

Giật mình khi thấy ánh sao bay



Cô gái Bana rông chiêng gióng trống

Trai Giarai nhảy chật nhà rông

Tất cả làm chim chơrao bay lượn

Chim chơrao mà sao má đỏ hồng ?



Chim phí bay giữa trời ca hát

Kết đoàn vỗ cánh túc nao

Chơrao bay kết liền đôi cánh

Pơxe ngoan cường phóng mũi tên lao



Đất nước Tây Nguyên anh hùng bất khuất

Màu xanh lớp lớp vô tận dấy lên

Đầu đỡ vòm trời chân xoài biển cả

Vai vắt khăn mây dải lụa mềm



Ơi Tây Nguyên khảm một trời sao lộng lẫy

Ta đi theo tiếng hú thiêng liêng

Quả tim anh hùng bừng bừng ngọn lửa

Nghìn đời soi sáng đất Tây Nguyên



Trời Tây xạc xào cây rung lá

Từng đàn chim vỗ cánh bay cao

Trùng điệp núi trời xanh vô tận

Con đường đi thẳng đến vì sao...



*5-1963*