DÒNG KÍ ỨC


Hôm nay tan học sớm, đó là niềm vui chung của học sinh cũng như lũ Sinh viên
chúng tôi. Nhưng không hiểu sao hôm nay tôi lại không vui nỗi hay nói đúng
hơn là tôi đang buồn một cái buồn vô định. Vì sao ư? Chính tôi dường như
cũng không hiểu. Trong khi bạn bè tụm năm, tụm bảy la cà quán xá hay đi chơi
đâu đó thì mình tôi lại dạo bước trên đường với dòng suy nghĩ miên man, mông
lung về một nơi của miền kí ức vô tận. Cơn gió tháng Năm thổi nhẹ làm cho
hàng Me rì rào thả lá, vài cánh Phượng đầu mùa đỏ thắm cũng bị những cơn gió
đẩy lìa xa cành trong niềm luyến tiếc vì không kịp chứng kiến những giọt
nước mắt chia li của tuổi học trò. Tháng Năm về, những cơn gió phả nhẹ làm
sống lại trong những tôi kí ức, những kỉ niệm ngọt ngào của tình cô trò năm
xưa.
Gió tháng Năm thổi nhẹ làm chao đảo những sườn núi, một màu vàng lấp
lánh. Vàng của hoa Cải ư? Không, hoa Cải nở tháng Mười kia, vả lại có nở
tháng năm thì cũng không ai trồng hoa trên những sườn đồi như thế. Vàng của
hoa Mướp, hoa Bí ư? Cũng chẳng phải. Những cơn gió vẫn thổi, sườn núi cứ
nhịp nhàng chao đảo, gợn sóng trôi mãi về tít phía tận chân trời. Gió phả
đưa hương, quện một mùi thơm ngọt ngào, à thì ra đó là mùi thơm của lúa.
Phải rồi những đồi vàng kia là màu vàng của lúa nương, lúa rẫy. Vậy là một
mùa lúa rẫy nữa lại về, mùa chia li nữa lại đến với những đứa học trò xóm
núi chúng tôi.
Tuy không phải là một xã của đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng xã chúng tôi
cũng được mệnh danh là “bản thượng”. “Bản thượng”, bởi độ cao cũng như cái
tính chất heo hút của nó, đường lên xã lắm dốc lại nhiều đèo, còn phải qua
sông, suối. Sáng ra chỉ thấy một màu trắng xoá, trắng của khói đá, của sương
rừng và của những màng mây che phủ. Chiều về nắng vàng như rót mật lên các
sườn đồi, đứng trên một ngọn dốc bóng người có thể đổ dài tới hàng mấy trăm
mét. Bản thượng cũng bởi cái vẻ hoang sơ của những chiều mưa Đông buốt lạnh,
bởi cái yên tĩnh hay nói đúng hơn là cái buồn, thâm u đến nao lòng của những
người xa xứ trong những chiều khi con Mang tác bên đồi. Chính cái hoang sơ,
heo hút đó đã làm cho không ít “thi sĩ” buôn tiếng thở dài:
"Anh về đi.
Dốc núi cao không níu được.
Tình ngưòi xứ lạ.
Anh về đi ...
Không thể tìm được,
một khúc hát ru anh.....”
Một lời nói lẫy của cô gái khi tiễn người trai về với miền xuôi. Một mùa
lúa rẫy, một năm học lại tiễn chân một vài thầy cô giáo, họ ra đi nhưng
không hẹn ngày trở lại. Bởi trở lại làm gì cái mảnh đất “chó ăn đá, gà ăn
sỏi” này,trở lại làm gì cái xứ “khỉ ho cò gáy” heo hút tứ bề. Một mùa lúa
rẫy là một mùa li biệt, nhưng đối với tôi, mùa này đặc biệt hơn, không phải
vì đây là năm cuối cấp, hết mùa này tôi phải xa sách vở, xa mái trường để
trở về với nương rẫy tỉa Ngô, tỉa Lúa, mà bởi lẽ mùa này là mùa chúng tôi
phải chia tay Cô, ba năm ròng Cô đã gắn bó với cúng tôi, ba mùa rẫy, ba mùa
tết Cô cũng không trở về xuôi mà cùng ở lại với chúng tôi. Mùa này Cô phải
về. Dạo này Cô buồn, buồn lắm, không biết phải chia tay tụi tôi mà Cô buồn
hay phải trở về nơi mà Cô đến, nơi đã gây cho Cô bao nhiêu chuyện để cô phải
tìm lên tận đây khu rừng núi này cho quên đi bớt sự đời.
Lật lại trang kí ức ba năm về trước, một chiều thu, một cô giáo với dáng
người mảnh khảnh, làn da trắng mịn và gương mặt đôn hậu, thoáng nét buồn đã
đến với xóm núi chúng tôi. Trông cô hiền, hiền như cái tên của cô, và cái
tên cô cũng hiền, hiền lắm như dòng nước suối ngọt, “Thu Hạnh”. Một cô giáo
miền xuôi lên đây dạy học, cũng giống như bao cô giáo khác, những ngày đầu
cô chỉ khóc và khóc. Chúng tôi có nhiệm vụ đến trò chuyện cùng cô, làm cho
cô vui. Lâu dần rồi cô cũng nguôi ngoa, và như thế tình cảm cô trò thân mật
lắm. Cô kể cho chúng tôi nghe về cuộc sống nơi miền xuôi, những phố xá tấp
nập, sầm uất, những ngôi nhà cao, sang trọng với đầy đủ tiện nghi, những con
người thanh lịch, những đêm thành phố tràn ngập ánh đèn. Nhưng ở đó cũng lắm
những dối trá, lừa lọc, những trò gian manh. Khi nào nói tới đây cô cũng
cuối xuống nhỏ hai hàng lệ. Mặc dầu không hiểu chuyện đời nhưng chúng tôi
biết nơi đó đã để lại trong lòng cô một vết thương hẳn là sâu lắm, chúng tôi
cũng im lặng và không hỏi gì thêm. Có lẽ chính cái vết thương ấy đã đẩy cô
tìm lên đây, một nơi xa để quên đi sự đời. Sau những lần như vậy, tụi tôi
thương cô nhiều, nhiều lắm, những trái cây, nắm rau rừng tụi tôi đều đem đến
cho cô. Những ngày nghỉ, cô hoà mình vào cuộc sống của người dân bản địa, cô
xin ba má tôi cho cô theo lên rẫy, tỉa bắp, tỉa lúa, đến mùa thu hoạch
khoai, đậu, cô đều làm tất. Bàn tay trắng, mềm mại xưa giờ đã đầy vết chai
sạm, nhưng mà trông cô vui lắm, cô nói cười nhiều hơn xưa. Có ai biết đâu
đằng sau tiếng nói cười ấy, hằng đêm về cô vẫn khóc, những buổi chiều tà
hoàng hôn trải bóng, cơn gió nhẹ đưa những bông hoa cải Tàu Bay trắng muốt,
bé li ti về trời, những giọt nước mắt cô lặng lẽ rơi theo bóng hoàng hôn. Cô
như gởi vào bông hoa những nỗi niềm tâm sự thầm kín.
Mới đó đã ba năm rồi, ba năm gắn bó với mảnh đất cằn cỗi, ba năm cô trò với
bao kỉ niệm. Mùa rẫy này cô phải chia tay chúng tôi để về lại miền xuôi,
phải rồi, làm sao có thể giữ cô ở lại được nữa, ba năm đã quá nhiều rồi.
Gió vẫn cứ thổi, hương lúa lại thêm dào dạt, tiếng ve đã đổ dồn dã hơn. Ngày
hôm qua chúng tôi đã hết chương trình học, vậy là còn ngày nay và một đêm
nay nữa, mai cô phải về quê rồi. Chiều nay không học nhưng chúng tôi, không
ai bảo ai đều đến lớp, nghé vào phòng cô nhưng chẳng thấy cô đâu. Cả lớp
chia tay nhau đi tìm mà cũng chẳng thấy, tôi quyết định chạy về nhà nhờ ba,
má đi tìm giúp. Nhưng vừa chạy vào nhà thì tôi không tin vào mắt mình, cô
ngồi đó, nước mắt tràn trên khuôn mặt, vậy mà cô vẫn nhìn tôi cười. Không
hiểu vì sao cô khóc nhưng vui là đã gặp được cô. Tôi vội chạy đi thông báo
cùng lũ bạn. Đêm đó lớp chúng tôi cùng cô ngồi bên đống lửa, tất cả đều lặng
thinh, cô khuyên từng đứa một, cô kể chuyện đời cô cho chúng tôi nghe. Nhìn
đóm lửa tí tách, giọng cô ngẹn ngào, đứa nào cũng nước mắt không kìm được.
Đêm đã khuya, sương rơi lạnh nhưng cô trò vẫn ngồi bên nhau, cô đột ngột
dừng kể: Thôi, đêm khuya rồi mấy em về đi kẻo ba, má đợi, còn Phương, về ngủ
sớm mai còn theo cô về xuôi. Tôi không tin vào tai mình được nữa, cả lũ ban
tôi cũng như cắt ngang dòng cảm xúc, tất cả đều ngơ ngác: Em về xuôi làm gì
cô? Tôi hỏi một câu ngớ ngẩn: Về trường mới học chứ còn làm gì nữa, bộ em
không thích học lên nữa àh, cô đã xin phép ba, má em rồi, mai em sẽ đi với
cô. Bây giờ tôi mới hiểu những giọt nước mắt lăn trên gò mà cô lúc ban chiều
tại nhà tôi, thì ra cô đã đến, xin ba, má tôi cho tôi đi học. Ba, má tôi đời
nào lại cho đi, và cô đã khóc, không biết cô còn hứa điều gì nữa không mà
cuối cùng ba, má tôi lại đồng ý cho tôi theo cô về xuôi. Khỏi phải nói tôi
vui đến chừng nào. Sáng hôm sau, khi Gà rừng vừa gáy canh đầu, trong màn
sương của núi rừng còn ngủ, bạn bè cùng người dân quê tôi đã ra tận đầu dốc
để tiễn cô cùng tôi xuống núi, về vùng miền xuôi, nơi tôi đi tìm tri thức.
Những cơn gió vẫn thổi, chiếc là Bàn khô theo gió rơi nhẹ bên vệ đường,
tôi đưa tay nhặt cánh phượng vươn trên hàng dương liễu. Bây giờ chắc quê tôi
cũng đã vào mùa lúa rẫy. Mới đó mà giờ đây tôi đã bước chân vào ngôi trường
Đại học, đối với tôi, hình ảnh cô để lại không phải là một giọt kỉ niệm mà
là cả dòng chảy kí ức. Mỗi độ hè về khi con ve của núi rừng kêu râm ran giữa
màu rẫy vàng, tôi lại nhớ về cô. Bây giờ cô đã có gia đình, một gia đình nhỏ
hạnh phúc, bình dị giữa phố thị xoa hoa, bình dị như một thời cô đã dành
trọn tình yêu cho núi rừng, cho cho đời và cho tuổi trẻ của chúng tôi.